Wet zorg en dwang: de visie van Leythenrode en Oudshoorn

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening zoals dementie. Onder onvrijwillige zorg verstaat de wet zorg waarmee de bewoner of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waarmee de vertegenwoordiger heeft ingestemd maar waartegen de bewoner zich verzet. Verpleeghuizen Leythenrode en Oudshoorn vallen onder de Wet zorg en dwang die per 1 januari 2020 in de plaats is gekomen van de wet BOPZ.

Onze visie op onvrijwillige zorg

Met oprechte aandacht bieden wij de beste zorg op de beste plek in onze regio, samen met de bewoner en samen met onze partners. Wij bieden persoonsgerichte zorg. Hierin zijn kwaliteit van leven, het bevorderen van het welbevinden en optimaal functioneren in het dagelijks leven belangrijk. Ook de fysieke omgeving is zo ingericht dat kwaliteit van leven optimaal wordt ondersteund. Dit wordt in onze huizen bewerkstelligd door een huiselijke sfeer en een lichte, groene omgeving waarin de bewoner zich vrij kan bewegen. Een belangrijk begrip in de Wet zorg en dwang is ‘onvrijwillige zorg’. Onvrijwillige zorg kan diverse mensenrechten aantasten, zoals het recht op vrijheid en veiligheid, het recht op zelfbeschikking, het recht op lichamelijke integriteit en het daarmee verbonden vereiste van geïnformeerde toestemming (‘informed consent’) voor behandelingen. Bij het toepassen van onvrijwillige zorg zullen wij dan ook uiterste terughoudendheid en zorgvuldigheid betrachten.

Wij zien het toepassen van onvrijwillige zorg en het daarmee inperken van de vrijheid van bewoners altijd als laatste mogelijkheid, wanneer vrijwillige alternatieven niet toereikend zijn gebleken en ernstig nadeel moet worden voorkomen. Wij volgen daarmee het ‘nee, tenzij’-principe uit de Wet zorg en dwang: nee, geen onvrijwillige zorg, tenzij het écht niet anders kan. Wanneer toch onvrijwillige zorg wordt toegepast, wordt altijd gekozen voor de minst ingrijpende vorm van onvrijwillige zorg voor een zo kort mogelijke periode. Wij volgen bij de besluitvorming over onvrijwillige zorg het wettelijke stappenplan. Het voorgaande betekent dat wij in de praktijk voortdurend op zoek zijn naar optimale vrijheid met respect voor veiligheid (van de bewoner en anderen), kwaliteit van leven, waardigheid en autonomie. Dat vraagt om een werkwijze met oog voor de specifieke situatie van deze bewoner en zijn behoeften, voorkeuren en mogelijkheden. Samen met betrokken zorgverleners, de bewoner en/of zijn vertegenwoordiger gaan we op zoek naar het beste alternatief. Dit is altijd maatwerk. Hierbij zal fixatie te allen tijde worden vermeden, omdat wij dit zien als een onaanvaardbare beperking van de vrijheid van onze bewoners.

Alle onze medewerkers werken volgens deze visie. De specialisten ouderengeneeskunde dragen de in dit beleidsplan neergelegde visie uit en vertalen deze samen met andere professionals naar de dagelijkse praktijk. Daarbij hoort ook het elkaar aanspreken op het uitdragen en toepassen van deze visie. 

Vertegenwoordiging van een bewoner

Een zorgverantwoordelijke (dit is de behandelend arts), die (onvrijwillige) zorg of een behandeling wil geven aan een bewoner die hierover zelf niet meer kan beslissen (we noemen dit ‘ter zake wilsonbekwaam is’), moet toestemming vragen aan de vertegenwoordiger van de bewoner. De vertegenwoordiger moet de bewoner zo veel mogelijk betrekken bij de beslissing. Ook de zorgvertegenwoordiger moet altijd proberen te overleggen met de bewoner en op een voor hem begrijpelijke wijze informatie verstrekken. Dat de bewoner een vertegenwoordiger heeft, houdt echter niet in dat de vertegenwoordiger altijd namens de bewoner beslist. Als een onderwerp aan de orde is waarover de bewoner zelf een besluit kan nemen, dan heeft de vertegenwoordiger hierin geen rol. Vertegenwoordigers hebben er ook recht op om op een volledige en begrijpelijke wijze geïnformeerd te worden over de zorg en de hierop betrekking hebbende keuzes, ook op het gebied van onvrijwillige zorg. Dit is bijvoorbeeld de taak van de behandelaar. Maar in de praktijk is de eerstverantwoordelijke verzorgende het dagelijks aanspreekpunt voor familie.

Wanneer u over bovenstaande meer wilt weten, lees dan één van onderstaande brochures of ga naar dwangindezorg.nl.

Mentor

Als een bewoner geen wettelijk vertegenwoordiger heeft en ook eerder niemand schriftelijk heeft gemachtigd om hem te vertegenwoordigen, dan kunnen familieleden van de bewoner namens hem beslissingen nemen. Het gaat in de eerste plaats om de echtgenoot, geregistreerd partner of andere levensgezel of, indien deze ontbreekt of niet als vertegenwoordiger wenst op te treden, een ouder, kind, broer, zus, grootouder of kleinkind van de bewoner. Mocht een bewoner die niet in staat is zelf beslissingen te nemen over de zorgverlening niettemin geen vertegenwoordiger hebben, dan heeft Alrijne Zorggroep de plicht de rechter te vragen een mentor voor de bewoner te benoemen. Dit geldt niet alleen als onvrijwillige zorg wordt overwogen, maar ook bij zorgverlening op vrijwillige basis.

Cliëntenvertrouwenspersoon

Wanneer u een vraag, probleem of klacht heeft over de zorg in samenhang met de Wet zorg en dwang, kunt u een afspraak maken met de externe, onafhankelijke cliëntenvertrouwenspersoon. Deze is niet in dienst bij Alrijne, maar werkt onafhankelijk van de zorgorganisatie en is er speciaal voor de bewoner of vertegenwoordiger. De cliëntenvertrouwenspersoon heeft als belangrijkste taak u op uw verzoek te adviseren en bij te staan. Wat u vertelt, is vertrouwelijk; alleen met uw toestemming kan de cliëntenvertrouwenspersoon met anderen praten over uw situatie.

Stichting Zorgstem voert in onze regio het vertrouwenswerk uit voor cliënten die vallen onder de Wet zorg en dwang. De vertrouwenspersoon heet Nynke Scholte. U kunt haar bereiken via telefoonnummer 06 28 83 82 03. Haar werkdagen zijn maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag.

De algemene contactgegevens van stichting zorgstem zijn

Wanneer u meer wilt weten, lees dan onderstaande brochure of ga naar de website van Stichting Zorgstem.

 

Klachtencommissie in het kader van de Wet zorg en dwang

Mocht u onverhoopt een klacht hebben, bespreek deze dan eerste met de (contact)verzorgende. Zij kan zo nodig doorverwijzen naar de regisserend verpleegkundige of teamleider. Mocht dit niet het gewenste resultaat bieden, dan zullen wij met uw toestemming uw klacht op basis van de Wet zorg en dwang ter beoordeling indienen bij de externe Klachtencommissie onvrijwillige zorg (KCOZ) waarbij wij zijn aangesloten. Klachten kunnen niet rechtstreeks bij de KCOZ worden ingediend, maar worden ingediend bij de zorgorganisatie waarop de klacht betrekking heeft. Hierdoor is gewaarborgd dat bewoners en hun vertegenwoordigers op één adres terecht kunnen met klachten. U kunt hiervoor bij Leythenrode en Oudshoorn terecht via de volgende adressen.

klachtenfunctionaris@alrijne.nl

Alrijne Zorggroep
T.a.v. Klachtenfunctionaris
Postbus 4220
2350 CC Leiderdorp

De klachtenregeling is op te vragen bij de regisserend verpleegkundige of teamleider.